Od czasu gdy unijna dyrektywa EUP[1] (Energy
Using Products Directive) dotycząca gospodarki zasobami elektrycznymi
uderzyła w produkcję źródeł światła, ze sklepów sukcesywnie znikają
"stare" żarówki elektryczne.
Zapisy wspomnianej dyrektywy jasno określały,
wytyczne zarówno dla żarówek próżniowych, gazowanych jak i halogenowych.
Te ostatnie nie podlegały bezpośrednio nakazowi wycofania z obrotu
rynkowego (tylko model C), to jednak ich wycofanie miało nastąpić w
okresie resursu dla wspomnianej dyrektywy. Natomiast dwa poprzednie typy
żarówek (próżniowe i gazowane), zostały skazane na powolne wycofanie z
rynku.
Light Bulb by Matteo Paciotti | Photography via Flickr.com
Dyrektywa obowiązująca już ponad trzy lata, bo
od 1 września 2009 roku,
zabroniła sprzedaży zarówno żarówek przeźroczystych o mocy powyżej 75W
jak i wszelkich żarówek które w procesie produkcji były matowane lub
opalizowane. Takie same parametry wpływały na zakaz obrotu żarówkami
halogenowymi - zabroniono sprzedaży żarówek halogenowych wszystkich
mocy które w procesie wytwarzania przechodziły proces matowania lub
opalizacji. Te wytyczne dotknęły również specjalnych żarówek
G9
przystosowanych do napięcia 230V których moc przekraczała lub była
równa 75W a także żarówek halogenowych w tak zwanych „bańkach”,
oznaczonych symbolem
BTT o mocy 100W i 150W. Podobnie stało się
z żarówkami wykorzystującymi halogenowy cykl regeneracyjnymi
przeznaczonymi do rozwiązań przemysłowych, których moc była zbliżona do
pięciuset Watt. Zaletą tych ostatnich żarówek, była możliwość uzyskania
światła praktycznie o parametrach zbliżonych do światła dziennego –
oczywistym ich zastosowaniem były studia nagrań video czy sprzęt
dodatkowy wykorzystywany przez oświetleniowców jak i fotografów na
planach filmowych i w przemyśle fotograficznym.
Wybór żarówki energooszczędnej to trudne zagadnienie. Najlepiej poradzić się eksperta. Helping a shopper by CERTs via Flickr
Wycofanie wycofaniem, ale sama dyrektywa jasno przekazuje korzyści
jakie może przynieść zakaz sprzedaży żarówek Edisona (tak będę w dalszej
części artykułu nazywał żarówki żarowe, halogenowe i inne które objęły
wytyczne dyrektywy EUP. Urzędnicy Unii Europejskiej odpowiedzialni za
utrzymanie odpowiednich norm jakie powinny posiadać
artykuły elektryczne, uznali, że podstawowe argumenty jakie przemawiają za
EUP to:
-
redukcja emisji dwutlenku węgla (CO2).
Oszczędności jakie ma przynosić ta zmiana to ponad piętnaście milionów
ton wspomnianego gazu rocznie. Część z krytyków tej decyzji uznaje, że
wartość ta jest przynajmniej dwukrotnie niższa, a za badaniami stoi
lobby producentów żarówek, którym droższe produkty fluorescencyjne –
powszechnie nazywane energooszczędnymi, przynoszą większe dochody.
-
według szacunków niezależnych ekspertów,
oświetlenie stanowi około 20% wszelkich wydatków energetycznych jakie
generują gospodarstwa domowe. Mówiąc prościej – pośród gospodarstw
domowych w całej Unii Europejskiej w każdym z nich 1/5 energii
elektrycznej zużywana jest na oświetlenie pomieszczeń. Wydawać by się
mogło, że to niewielka wartość, przytłaczające jest jednak to, że według
badań, oświetlenie wykorzystujemy tylko 5 godzin spośród 24 godzinnego
dnia.
-
sugerowane rozwiązania (lampy fluorescencyjne - w
dalszej części artykułu będę nazywał je lampami energooszczędnymi, jak i
lampy wykorzystujące oświetlenie LED) to technologie których
zastosowanie powoduje pięciokrotne zmniejszenie zapotrzebowania na
oświetlenie gospodarstw domowych.
Urzędnicy europejscy obliczyli, że zastosowanie energooszczędnych
technologii oświetlenia pozwoli na oszczędności rzędu czterdziestu
miliardów kilowatogodzin w ciągu roku. Podsumowując, żarówki które nie
spełniają wymogów energetycznych opisanych w dyrektywie
EUP zostaną wycofane z obrotu.
Co dalej?
Obecnie na rynku oficjalnym, nie można kupić żarówki o mocy 60W i
wyższej. Nadal w obrocie pozostają żarówki 40W i 25W które, zgodnie z
EUP mają zostać wycofane d
o 1 września 2012 roku.
Założenia wspomnianej dyrektywy i jej terminarz, jasno wskazują datę
całkowitego wycofania żarówek z rynku – jest to 1 września 2016 roku,
wtedy również z obrotu znikną lampy halogenowe
klasy C
(wypełnione są ksenonem). Na rynku, nazwijmy to „wtórnym”, możemy
otrzymać różnego rodzaje ogrzewacze powietrza czy inne wynalazki.
Oczywiście wynalazki te to 100W lub 75W żarówki – sprzedawane jako towar
kolekcjonerski, lub nie do przeznaczenia w urządzeniach o sieciach
elektrycznych. Do decyzji każdego z Nas pozostaje jakiego typ żarówek
będzie wykorzystywał, czy edycje kolekcjonerskie, czy zgodnie z
dyrektywą EUP przesiądzie się na żarówki LED czy żarówki
energooszczędne.
Celem wprowadzenia dyrektywy jest
zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
przez produkty wykorzystujące energię elektryczną, a także zamiana
wykorzystywanych dotychczas szkodliwych elementów do ich produkcji
(gazy, związki ołowiu i kadmu). Zrezygnowanie z dawnej technologii ma
zmotywować producentów do jeszcze większego zaangażowania na rzecz
środowiska przy projektowaniu nowych źródeł światła i wykorzystaniu do
produkcji materiałów podlegających recyklingowi.
Tym którzy nadal pozostają sceptyczni względem wytycznych dyrektywy
EUP,
polecam listę zawierającą zestawienie, tak zwanych środków zastępczych
dla żarówki, czyli po prostu alternatywnych źródeł światła (sugerowanych
przez urzędników z Brukseli):
- żarówki halogenowe nowej generacji - zapewniające
jakość światła oraz kształt zbliżony do „starych” żarówek, natomiast o
zwiększonej wydajności i zmniejszonym poborze energii elektrycznej.
- lampy fluorescencyjne (energooszczędne) – zapewniające światło podobnej jakości natomiast dużo bardziej wydajne i co najważniejsze o zwiększonej żywotności.
- żarówki LED – wykonane z diod LED (elektroluminescencyjnych lub świecących) o dużej wydajności i długim działaniu.
Warto zerknąć (tabele i wykresy)
Do artykułu dołączam ciekawe infografiki dotyczące żarówek LED z rynku amerykańskiego, w przystępnej formie.
Porównanie różnych typów żarówek. Light Bulb Comparison Chart by CERTs via Flickr
Na podstawie strumienia świetlnego żarówki LED możesz odczytać jej watowy zamiennik z poniższej infografiki.
Tabela przeliczeniowa: Lumeny / Watty - wykres jasności. Light Bulb Brightness Chartt by CERTs via Flickr
Wiele osób twierdzi, że wielcy XIX konstruktorzy tacy jak Thomas
Edison, Joseph Wilson Swan czy Aleksander Łodygin, przewracają się w
grobach i złorzeczą zza światów. Ja jednak uważam, że dyrektywa ma jasne
cele i przynosi znaczne korzyści dla całego ludzkiego ekosystemu. A jak
Ty uważasz? Czy aby nie zostaliśmy wplatanie w największą rewolucję na
rynku artykułów oświetleniowych wywołana przez lobbystów? Chętnie poznam
Twoje zdanie, skoro dobrnąłeś drogi czytelniku do końca tego artykułu,
podziel się proszę swoją opinią.
[1] Energy Using Products Directive (EuP) - http://www.green-ecosystems.com/energy-using-products-eup.html. Dostęp: 04-08-2012.